Μαρτυρίες καί ανταποκρίσεις (3)

¨       Ἀνώνυμη ἀνταπόκριση ἀπό τήν Ἐφημερίδα "Πατρίς",
Ἀθήνα 6 Ὀκτωβρίου 1922

ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΙΣ, 5 Ὀκτωβρίου. – Ἡ τραγωδία τῆς ἐκκενώσεως ἐξακολουθεῖ. Μία τραγωδία ἀπερίγραπτος, ἀφάνταστος, σπαρακτική. Ἕνας λαός ὁλόκληρος, μία ὁλόκληρος φυλή, ἡ ὁποία ἔζησε μέ ὄνειρα, ἡ ὁποία ἠγωνίσθη διά τήν πραγματοποίησίν των καί εἶδε πρός στιγμήν ταῦτα πραγματοποιούμενα, καταδικασμένη τώρα εἰς ἐκπατρισμόν, ἐκμηδένισιν καί ἐξόντωσιν, ἐγκαταλείπει ἀλλοφρονοῦσα τούς βωμούς καί τάς ἑστίας της πρός ἀνεύρεσιν καταφυγίου ἀσφαλοῦς. Δέν ἴσχυσαν οὔτε αἱ προτροπαί τῶν ἑλληνικῶν στρατιωτικῶν καί πολιτικῶν ἀρχῶν, οὔτε αἱ διαβεβαιώσεις τῶν Συμμάχων διά νά καθησυχάσουν στόν ἑλληνικόν θρακικόν πληθυσμόν καί πεισθοῦν οὗτοι ὅπως ἐκκενώσουν τήν χώραν των ἐν ἡσυχίᾳ καί ψυχραιμίᾳ. Αἱ πληροφορίαι περί τῆς τύχης τῶν χριστιανικῶν πληθυσμῶν τῆς ἀνακτηθείσης ὑπό τῶν κεμαλικῶν Μικρᾶς Ἀσίας ἐνέσπειραν τόν τρόμον καί τόν πανικόν εἰς τούς ἀτυχεῖς Θράκας. Ἕνα ἀπέραντον ἀνθρώπινον κῦμα κινεῖται πρός ὅλας τάς διευθύνσεις μέ κατεύθυνσιν τήν Δυτικήν Θράκην. Ἄνδρες, γυναῖκες καί παιδιά, γέροντες συρόμενοι μόλις καί βρέφη μή γνωρίσαντα ἀκόμη τήν ζωήν. Ἀπό τήν Ἀδριανούπολιν καί τάς Σαράντα Ἐκκλησίας καί ἀπό τά Μάλγαρα καί τήν Κεσσάνην καί ἀπό τήν χερσόνησον τῆς Καλλιπόλεως μαῦραι, πένθιμοι συνοδεῖαι δίδουν τήν εἰκόνα μιᾶς ἀνατριχιαστικῆς φρίκης. Ὑπό βροχήν καί ψῦχος ὑπό στερήσεις εὐνοήτους, ἄγρυπνοι καί νήστεις σχεδόν καί ὁδεύουν τόν ἐθνικόν των Γολγοθᾶν. Φωναί καί οἰμωγαί καί ὀδυρμοί. Καί κατάραι διά τούς ὀλετῆρας τοῦ Ἔθνους καί τούς καταστροφεῖς τῶν βωμῶν καί τῶν ἑστιῶν των. Καί ἐπικλήσεις πρός τόν Θεόν ὅπως θέσῃ τέρμα εἰς τά δεινά των τό ταχύτερον. Ὑπέρ τάς ἑξήκοντα χιλιάδας τοιοῦτοι πρόσφυγες ἀκολουθοῦν τήν μαρτυρικήν τοιαύτην ὁδόν ἐκτεθείμενοι εἰς κινδύνους οὐχί ὀλίγους, μεταξύ δέ ἄλλων καί τούς κινδύνους τῶν ἐπιθέσεων διαφόρων ἀτάκτων τουρκικῶν ληστρικῶν συμμοριῶν.

Ὁ Νάνσεν ἐπανελθών εἰς Ἀδριανούπολιν, ἐκ μακρᾶς περιοδείας του ἀνά τήν Θράκην, περιγράφει διά τῶν πλέον μελανῶν χρωμάτων τάς ἐντυπώσεις τάς ὁποίας ἀπεκόμισεν ἐκ τῆς ἐξόδου τοῦ θρακικοῦ πληθυσμοῦ. Εἰς τήν σύγχυσιν αὐτήν τῶν ἐκκενούντων τήν Θράκην πληθυσμῶν ἐκδηλοῦνται σκηναί ἐκτάκτως σπαρακτικαί. Πᾶσα προσπάθεια πλέον τῶν ἑλληνικῶν ἀρχῶν πρός συγκράτησιν τοῦ πληθυσμοῦ ἀποβαίνει ματαία. Ἡ ἐπιμελητεία τῆς Στρατιᾶς προσπαθεῖ, ἐφ' ὁσον δύναται, νά τροφοδοτῇ τούς ἐγκαταλείποντας τά πάντα σχεδόν πληθυσμούς. Μετά τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ ἐκκενώνουν τήν Θράκην καί οἱ Ἀρμένιοι, χιλιάδες Ἀρμένιοι καί οὐχί ὀλίγοι Κιρκάσιοι, οἱ ὁποῖοι κατά τήν διάρκειαν τῆς ἑλληνικῆς κατοχῆς εἶχον ἐκτεθῇ ὑπέρ τῆς Ἑλλάδος.